Project

Evaluatie Vrijwilligersprojecten

Samenvatting

Thema

Vitaliteit in stad en leefomgeving

Overal in Nederland werken vrijwilligers aan het landschap: wilgen knotten, poelen schonen, of klompenpaden aanleggen. Maar welke waarde creëren zij nu precies voor de landschappelijke kwaliteit? En creëren zij mogelijk nog andere soorten waardes? In het onderzoeksproject ‘Evaluatie Vrijwilligersprojecten’ zoeken werkveld en onderwijs dit gezamenlijk uit.

Projectstatus: gerealiseerd

De Landschapsbeheerorganisaties in Nederland coördineren al vele decennia het werk van vrijwilligers die landschapselementen onderhouden en aanleggen. Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) en Landschap Erfgoed Utrecht (LEU) zijn twee ervan. Zij werken in dit project samen met Van Hall Larenstein (hbo) en Aeres (mbo).

Landschappelijke, ecologische en economische waarde

Het belang van vrijwilligers wordt groter nu zorg voor het landschap ook steeds meer een verantwoordelijkheid wordt van burgers. Burgers kunnen veel zelf, maar intermediaire organisaties zoals SLG en LEU ondersteunen hen. Om helder te kunnen communiceren over het werk van vrijwilligers en landschapsbeheerorganisaties onderzoeken we in dit project de landschappelijke, ecologische en economische waarde die vrijwilligers van SLG en LEU creëren.

In het onderzoek gebruiken we het concept van ecosysteemdiensten als kader. Ecosysteemdiensten zijn de producten en diensten die natuur en landschap de mens leveren, zoals bestuiving en houtproductie.

Ecosysteemdiensten is een actueel en aan belang toenemend concept. Onderwijsinstellingen die hun onderwijs actueel willen houden, moeten kunnen experimenteren met nieuwe onderwerpen als ecosysteemdiensten. Ook het werken met vrijwilligers in het landschap zal een belangrijk onderdeel zijn van het toekomstig werk van studenten. Zij moeten hierop voorbereid zijn. Kennis die ontwikkeld wordt in dit project vloeit daarom weer terug in het onderwijs.

Resultaten voor het werkveld

Onderzoeksrapport “Vrijwilligers in het landschap: Onderzoek naar de waarde van vrijwilligerswerk in het landschap”;
Kennis en ervaring met (nieuwe meetmethodes voor) ecosysteemdiensten, in het bijzonder het kwalificeren en kwantificeren van de bijdrage van landschapsbeheer hieraan;
Een evaluatiemethode (expertmeeting) om interactief de landschappelijke en ecologische effecten van vrijwillig landschapsbeheer te meten;
2 publicaties in vakblad Groen: ‘Vrijwilligerswerk in het landschap, wat is het waard?’ in 2017 en ‘Vrijwilligerswerk in het landschap: een eigen niche’ in 2018;
2 studentenrapporten over de bijdrage van vrijwillig landschapsbeheer in Renkum aan de ecosysteemdiensten.

Resultaten voor het onderwijs

Studenten werken mee aan onderzoeken zoals bovenstaand
Kennisverdieping over (het meten van) ecosysteemdiensten, wat projectcasuïstiek heeft opgeleverd die gebruikt is in de opleiding Bos- en natuurbeheer.
Kennis en ervaring over interviewtraining van studenten, die toegepast wordt in de opleidingen Bos- en Natuurbeheer, Management van de Leefomgeving en Land- en watermanagement.

Meerwaarde KCNL

Het KCNL heeft het onderwijs en landschapsbeherende organisaties met elkaar verbonden. Dankzij het KCNL konden dit soort onderzoeken worden uitgevoerd, om Stichting Landschapsbeheer Gelderland en Landschap Erfgoed Utrecht meer handvatten te geven om te communiceren over het belang van vrijwillig) landschapsbeheer. Dit zorgt hopelijk voor een toename van het aantal vrijwilligers en dus voor meer landschappelijke, ecologische en economische waarde.