Project

Leren van klimaatinnovaties

Samenvatting

Thema

Duurzame stad

Net als veel waterschappen in Nederland heeft Waterschap Rijn en IJssel (WRIJ) de afgelopen 20 jaar veel geïnvesteerd in het bedenken en uitvoeren van innovatieve projecten, bijvoorbeeld rondom de klimaatopgave. Desondanks nemen waterschappen en gemeenten klimaatadaptatie niet structureel mee in hun ruimtelijke plannen van gemeenten en waterschappen. Wat kunnen we leren van de innovaties die er al zijn?

Projectstatus: gerealiseerd

UPDATE: dit project is inmiddels afgerond. er is een groot aantal artikelen en studentenverslagen verschenen, zie Links en downloads in de rechtermarge.

__________________________________________________________

WRIJ stelt zichzelf de vraag of het lerend vermogen van het waterschap wel voldoende wordt benut. Daarvoor is het noodzakelijk om de ‘veronderstelde hardleersheid’ in het waterbeheer te onderzoeken. De bestuurders willen deze veronderstelling graag eerst toetsen en nagaan of er barrières (leerblokkades) zijn die weggenomen kunnen worden.

Leren door het expliciet maken van leerervaringen is niet de tweede natuur van veel organisaties. Terwijl dat in essentie wel het doel is van pilots. Bij de vernieuwing van het waterbeheer gaat het om veranderingen die leiden tot verbeteringen.

De adaptatie van klimaatverandering in ruimtelijke plannen vindt meestal plaats in plannen waar toch al de noodzaak aanwezig is voor een verbetering van de kwaliteit van het leefmilieu, een verbetering van de kwaliteit van de ruimte in een gebiedsopgave en de verbetering van de sociaal-maatschappelijke kwaliteit. Bijvoorbeeld door gebiedsgericht water meer vast te houden en brongericht schoon te houden in plaats van het snel en veel afvoeren van water. Dit kan in de bestaand gebouwde omgeving in steden en dorpen of op het platteland.

Daarbij is actorgericht optreden gewenst, dat wil zeggen voor, door en met eigenaren, gebruikers en beheerders. Tevens is trendbewust handelen noodzakelijk, waarbij tal van interne en externe factoren zoals maatschappelijke ontwikkelingen worden meegenomen, die van invloed zijn op de doorwerking van de klimaatopgave en vernieuwend waterbeheer in de samenleving. Voorbeelden zijn de financieel-economische crisis, demografische ontwikkeling van krimp en groei, digitalisering, sociaal kapitaal in organisaties, de participatiesamenleving en nieuwe wet- en regelgeving.

IMPACT

Resultaten

Inzicht in adaptief vermogen bij het waterschap is versterkt. Zowel het waterschap als Van Hall Larenstein hebben de methode triple-loop learning leren kennen en proberen deze nu toe te passen. Het waterschap heeft vervolgacties ingezet om het lerend vermogen dat nodig is voor klimaatadaptatie te versterken. Een van de acties betreft het opzetten van een Living Lab samen met Hogeschool Van Hall Larenstein. Het idee is dat op die manier nieuwe kennis via gezamenlijk onderzoek wordt verankerd in de maatschappij, inclusief het onderwijs. Doorvertaling naar het onderwijs vindt derhalve via dat spoor indirect plaats. De directe doorwerking is dat bij betrokkenen het begrip van ruimtelijke adaptatie als transitieopgave is toegenomen, dat zij zich een concreter beeld kunnen vormen van het daaraan gekoppelde handelingsperspectief en dat zij ook beter inzicht hebben in de manier waarop pilots effectiever ingezet kunnen worden als leermiddel.

Meerwaarde KCNL

Dankzij dit project is authentiek praktijkgericht onderzoek uitgevoerd met inzet van diverse studenten en docenten. Het project heeft bijgedragen aan uitwisseling van kennis over adaptief vermogen en is mede aanleiding geweest om samenwerking in de regio op het gebied van klimaatadaptatie te verstevigen, bijvoorbeeld in het living lab.

Partners hebben de samenwerking in het project gemiddeld goed (7,5) gewaardeerd.